SĘDZIOWIE POKOJU § • Jednym z głównych problemów polskiego wymiaru sprawiedliwości jest ogromna przewlekłość postępowań. Sprawy, zwłaszcza w dużych sądach, potrafią ciągnąć się miesiącami, a nawet latami. Jedną z przyczyn tego zjawiska jest bardzo duże obłożenie sądów sprawami stosunkowo drobnymi, błahymi, które są rozpatrywane w sposób sformalizowany. Z powodu nadmiernego formalizmu w sprawach drobnych rozstrzygnięcia potrafią być, choć formalnie prawidłowe, to wymykające się zdrowemu rozsądkowi. Przykładem może być chociażby słynna sprawa, w której sprawca kradzieży batonika w sklepie trafił do aresztu.

KUKIZ15 jako receptę na tę bolączkę wymiaru sprawiedliwości proponuje wprowadzenie instytucji sędziego pokoju. Taki sędzia wybierany będzie w każdej gminie w wyborach powszechnych. Tym samym cieszył się będzie autorytetem wśród lokalnej społeczności. Jego zadaniem będzie orzekanie w sprawach drobnych (sprawy cywilne z niską wartością przedmiotu sporu, małe spory sąsiedzkie, wykroczenia mniejszej wagi). Sędzią pokoju będzie mógł zostać każdy kto ukończył wyższe studia prawnicze. Aplikacje prawnicze natomiast w naszej ocenie nie są konieczne przy rozpatrywaniu spraw mniejszej wagi, w których nadmierny formalizm może wręcz zagłuszyć zdrowy rozsądek.

Co bardzo istotne sądy pokoju znajdować się będą w każdej gminie, co zbliży obywateli do instytucji sądownictwa. Szeroka sieć sądów pokoju pozwoli na lepsze rozumienie lokalnych zwyczajów przez osoby orzekające i pomoże w lepszym oglądzie lokalnych problemów. Naczelną zasadą jaką będzie się kierować sędzia pokoju przy orzekaniu jest zdrowy rozsądek. Kolejną istotną zasadą jaką będzie kierować się sąd pokoju to zasada jednej rozprawy polegająca na dążeniu do wydania orzeczenia już na pierwszej rozprawie. To łatwiejsze niż w sądzie powszechnym, dzięki szerokiej sieci takich sądów, co się z tym wiąże sprawniejszym doręczeniom przesyłek. Jak również zminimalizowaniu formalizmu, który do teraz nierzadko jest wykorzystywany przez profesjonalnych pełnomocników do maksymalnego przeciągania postępowań. Zwłaszcza tych, w których spodziewane jest niekorzystne dla nich rozstrzygnięcie.

W sprawach wykroczeniowych natomiast sąd pokoju będzie pełnił przede wszystkim funkcje wychowawczą. Bezmyślne karanie grzywnami za drobne wykroczenia wcale nie budzi poczucia sprawiedliwości jak również nie odstrasza od dalszego popełniania czynów zabronionych. Sąd pokoju nie jest stricte związany przepisami karnymi, a będzie miał możliwość stosowania niestandardowych środków wychowawczych, które w danej sprawie wydają się najbardziej stosowne. Na przykład obwiniony jest sądzony za śmiecenie w miejscu publicznym – w orzeczeniu wydanym przez sąd pokoju zostaje zobowiązany do poświecenia dnia na sprzątanie śmieci w parku.

Strona niezadowolona z orzeczenia sądu pokoju będzie miała oczywiście prawo odwołać do sądu powszechnego.

Dzięki wprowadzeniu tego rozwiązania drobne sprawy, które teraz często miesiącami czekają na rozpatrzenie w sądach powszechnych będą rozpatrywane znacznie sprawniej i w sposób bardziej zrozumiały dla obywateli. Natomiast sądy powszechne, gdzie orzekają już wysoko wykwalifikowani prawnicy, będą mogły w spokoju zająć się rozpatrywaniem spraw poważniejszych – sprawy majątkowe o wyższe kwoty, sprawy rodzinne, sprawy dotyczące przestępstw. Dzięki znacznie niższemu obłożeniu sprawami sądy powszechne będą mogły znacznie lepiej przygotować się do spraw wyższej wagi, oraz rozpatrywać je bez porównania szybciej.

TEKST: Maciej Prostko
KOREKTA WIZUALNA: Tomasz Idaszek • KUKIZ15